Uzaydayken Ülkesiz Kalan Tek İnsanın Hikayesi
18 Mayıs 1991’de Sovyetler Birliği kozmonotu Sergei Krikalev, Dünya’dan ayrıldı ve Sovyet uzay istasyonu Mir’e gitti. Ancak Krikalev Mir’deyken, onu uzaya gönderen ülke yok oldu; Sovyetler Birliği yıkıldı. Krikalev de, en azından birkaç ay boyunca “son Sovyet vatandaşı” olarak uzayda yaşamak zorunda kaldı.
Kozmonot olmak için ağır bir eğitim alan Krikalev, uzayda yalnız başına, ülkesiz ve yöneticisiz kalmaya kendini hazırlamamıştı. İstasyonda görevlerini gerçekleştirmeye devam ederken aşağıda, Dünya’da Sovyetler Birliği bir anda dağıldı. Haberler Mir’e geliyordu, ancak çok az bilgi alabiliyordu.
Kısa süre sonra, uzay istasyonundaki kozmonotun kaderi belli oldu. Kazakistan (diğer birlik ülkeleri gibi) bağımsızlık için bastırırken, Sovyet Cumhurbaşkanı Mikhail Gorbaçev, görevi sona erdiğinde Krikalev’in yerini bir Kazak kozmonotunun alacağını açıkladı. Ancak, Kazakistan’da hiç kimse kozmonot olarak eğitilmediğinden dolayı, Krikalev uzayda biraz daha uzun kalmak zorundaydı.
O zamanlar uzayda uzun süre kalmanın etkileri hakkında pek bir şey bilinmese de Krikalev, Mir’de bu kadar uzun süre kalmanın bazı riskler doğurduğunun farkındaydı. Ekim ayında istasyondaki diğer ülkelerden meslektaşlarından bazıları dört aylık görevlerini tamamladılar ve ülkelerine döndüler. İstasyonu çekip çevirecek kadar deneyimli başka kimse kalmadığı için Krikalev Mir’de kaldı ve beklediğinden çok uzun bir süre boyunca Dünya’nın çevresinde tur atmayı sürdürdü.
Sovyetler Birliği yıkıldıktan sonra ortaya çıkan Rusya devleti ile Amerika arasında bir süre pazarlıklar sürdü. Yörüngeye daha fazla kozmonot ve astronot göndermek için anlaşmalar yapıldı, bu aynı zamanda uzayda mahsur kalan kozmonotun geriye getirilmesini de içeriyordu. Sonunda, üç ay sonra, 25 martta, uzayda aralıksız 311 gün geçirmiş olan Krikalev, Dünya’ya döndü.
Ancak bu günler, uzayda geçireceği son günler değildi. Döner dönmez eğitimi devam etti ve daha sonra tekrar istasyona döndü. Toplamda uzayda 803 gün geçirmiş oldu ve tüm rekorları kırdı.
