Jet Uçakları Neden Arkalarında Beyaz Bir İz Bırakır?

Gökyüzünde hızla süzülen jet uçağının arkasında bıraktığı beyaz izi merak etmeyen yoktur. Jet uçaklarının havada bıraktıkları bu beyaz izi sirüs denilen çizgi bulutlara da benzetmek mümkün. Jet uçakları ardında kalan o keskin beyaz şeritler de merak uyandırır. Peki bu iz nasıl oluşuyor?

Yükseklerde uçan uçakların egzozlarında ve havadaki su buharı aniden yoğuşarak buz haline dönüşüyor ve egzoz izleri böyle oluşuyor. Tıpkı buz gibi soğuk havalarda nefesimizin buhar şeklinde gözükmesi gibi. İşte jet uçakların nemli gazları da soğuk havayla birleşerek yoğuşuyor ve gözle görülür hale geliyor. İşte gökyüzünde görülen kuyruk gibi upuzun beyaz izlerin açıklaması bu. Bu izler meydana geldikleri seviyedeki havanın nemine ve rüzgar şiddetine göre ya anında buharlaşarak kaybolur ya da yayılır ve sirüs bulutu olur.

Su buharı jet motorları içinden salınır. Jet uçakları çok yüksekten uçtukları için etraflarındaki hava da oldukça soğuktur. İşte bu soğuk hava içinde motorlardan salınan su buharının jet uçağının egzoz parçacıkları civarında donması ve ardında beyaz iz bırakması çok kısa bir sürede gerçekleşir. Jet uçakları adeta geçtikleri yerde bulut üretirler.

Jet uçağın civarındaki hava eğer çok kuruysa duman bulutu da olabildiğince çabuk kaybolacaktır. İşte bazı jet uçaklarının kuyruklarının kısa oluşu yahut hiç olmayışı bu sebeptendir. Fakat yükseklerde uçan jet uçağın çevresindeki hava nemliyse jet uçağın kuyruğu olabildiğince uzar. Bulut izinin ilk oluştuğu uç kısmı biraz daha şişkincedir. Çünkü duman bulutu havaya yavaşça yayıldığından şişkin görünür. Jet uçakların bulutları sirüs bulutları gibi nem yüklü havada dakikalar hatta saatlerce kalabilirler.

Jet uçak izleri sadece görsel bir şölen midir yoksa herhangi bir fonksiyonları var mıdır? Bu sorunun cevabını merak edenler için hemen söyleyelim; evet jet uçak izleri hava tahmininde bulunmaya da yarar. Şayet bir jet uçağı iz bırakmadan geçiyorsa ya da bıraktığı iz çok kısa süre içinde kayboluyorsa oradaki havanın kuru olduğu anlaşılır. Bu da demek oluyor ki hava açık ve yağışsız olacak. Tam tersi jet uçağının bıraktığı izler bir uçtan bir uca uzuyorsa bu durum atmosfer tabakasının hayli nemli olduğunun ve yağış beklendiğinin göstergesidir. Şimdi jet gösterisi izlerken aklınıza bunlar gelecek öyle değil mi? Jet uçakları gösterisi sırasında gökyüzü bembeyaz şeritlerle bezenir. Son derece keyifli bu görüntülerin ardındaki sır perdesi de işte böyledir.

**bu yazı çeşitli kaynaklardan derlenerek hazırlanmıştır.