İstanbul’u Fetheden Komutan Hadis-i Şerifi Gerçekten Var mı ?

“İstanbul mutlaka fethedilecektir. Onu fetheden komutan ne güzel komutan, o ordu ne güzel ordudur.”

Evet, bu hadis Kütüb-i Sitte’de geçmektedir. Fakat bu sahihliğine delil olamaz. Zira usûl açısından Allâme Kâsım b. Kutluboğa’nın isâbetle belirttiği gibi “Bir hadisin sıhhati, hangi kitapta bulunduğuna bakılarak değil, onu nakleden kişilerin haline bakılarak tayin ve tespit edilir.” (Kâsımî, Kavâid, s. 82)
Bu meşhur hadisin sıhhati hakkında birçok araştırma yapılmış ve bu konuda çokça olumsuz görüş bildirenler olmuştur. Hadisin isnad açısından son derece zayıf olduğu ve tek sahabî ravisi olan Bişr el-Ğanevî’nin de yeterince tanınmadığı söylenmektedir. (İbik, Hasan, İstanbul’un Fethi Hadisi, İlahiyat, Ankara 2004, s. 36.) Ayrıca hadis, ferdi mutlak bir rivayet olmasından dolayı da eleştirilmiştir. Yani hadisin ilk üç ravisi bu rivayette tek kalmışlardır. Birçok sahabînin bilmesi gereken bir hadisin sadece bir sahabî tarafından rivayet edilmesi bir problem olarak görülmüş ve en azından İstanbul’un muhasarasına katılan sahabîler tarafından bilinip rivayet edilmesinin beklendiği savunulmuştur. (İbik, Hasan, a.g.e, s. 37-38)

Müslümanlar için İstanbul’un fethinin önemi dolayısıyla, fethin kutsal bir ideal halinde canlı tutulması amacıyla bu hadisin ortaya çıkarıldığı düşüncesine de yer verilmiştir. (İbik, Hasan, a.g.e, s. 39)
Mahmud Ebû Reyye, “Bu hadisin Yezid b. Muaviye için uydurulmuş olması muhtemeldir. Zira Kostantiniyye savaşında bulunan ordunun komutanı o idi.” (Muhammedî Sünnetin Aydınlatılması, s. 145)

Nâsıruddin el-Albânî de, hadisimizin râvilerinden Abdullah b. Bişr el-Ğanevî hakkındaki İbn Hibban’ın müspet görüşünün kendisini tatmin etmediği gerekçesiyle, “Bana göre hadis sahîh değildir” demekte ve zayıf olduğuna işaret etmektedir.