Sanatın Tarihe Katkısı

Sanma şâhım,…herkesi sen…………….sadıkâne………..yâr olur.
Herkesi sen,…..dostun mu sandın,……belki ol…………..ağyâr olur.
Sadıkâne,………belki ol…………………. âlemde bir………didâr olur.
Yâr olur,………..ağyâr olur,……………..didâr olur,………serdâr olur.

Yavuz Sultan Selim’in yazdığı bu şiirin özelliği; soldan sağa ve yukarıdan aşağı okunduğunda mısraların aynı olmasıdır. Padişahın bıraktığı eserler, padişahın karakteri hakkında bize bilgi veriyor. Özellikle şiirler tarihi yorumlamamız açısından çok faydalı oluyor.

Venedik’in resmi ressamı olan Gentile Bellini, 1479 yılında imzalanan Osmanlı-Venedik Barış Antlaşması sonrasında Fatih’in isteğiyle İstanbul’a gelmiştir. Bellini’nin yaptığı Fatih Sultan Mehmet tablosu günümüzde Londra’daki National Gallery’de bulunmaktadır. Fatih Sultan Mehmet Han‘ın bu resmi yaşlılık dönemini tasvir etmektedir. Bu resimden kısa bir süre sonra vefat etmiştir. Bu resim olmasaydı Fatih Sultan Mehmet‘in görünümü hakkında fikir sahibi olamayacaktık.

Bellini’nin Venedik’teki atölyesinde çalışan öğrencileri de Fatih Sultan Mehmet’in portre tablolarını yapmışlardır. 15. yüzyılın sonu ve 16. yüzyılın başına ait bu eserlerden bir örnek günümüze kadar gelmiştir.

Sanatı reddeden birisi tarihçi olabilir mi?

Bir padişahın çizdirdiği resim sayesinde onun hakkında birçok bilgi sahibi olduk. Dönemin kıyafetlerini, aksesuarlarını ve fiziki özelliklerini görmüş olduk. Bu bilgilere yalnızca resim sanatı sayesinde ulaştık. Diğer tüm sanatlar da dahil olduğunda, o dönemin şartlarını daha da net idrak edebiliyoruz. Bir tarihçi bu sanatlara karşı olabilir mi?
Bugün sanata değer vermeyenler, yazılanları bu sanat eserleri sayesinde teyit edip yorumlayabiliyor. Tarihi, yazılı kaynaklar ve sanat eserlerinden öğrenmek istemeyenler ise tarihi kendi çıkarları için kullananlara inanıyor. Tarihi kendi çıkarları için kullanan tarihçilerin ortak özelliği sanat düşmanı olmaları. Eğer bir tarihçi sanata düşmansa bu tarihçinin kaynakları ne kadar güven verebilir? Bugün yeni hikayeler uyduran tarihçilerin bir diğer özellikleri de tarih alanında eğitimlerinin olmamasıdır. Onun uydurduğu tarihe inananlar da onun gibi düşünen insanlardır.Bir çoğu sanatın gereksiz ve günah olduğunu da vurgular…