Türk Kahvesi mi Yunan Kahvesi mi?

Bu yazıda hepimizin bildiği Türk kahvesinden bahsedeceğim. Her ne kadar bizler Türk Kahvesi desek de dünyada bazı ülkelerde bizim Türk kahvesi dediğimiz kahve türüne Greek coffe yani Yunan kahvesi de deniliyor. Acaba nedir bu işin aslı?

Yüzyıllardır kültürümüzün vazgeçilmez simgelerinden biri olan Türk kahvesi acaba bize mi yoksa Yunanlılara mı ait. Aslında sadece kahve değil bizim cacık dediğimiz şeye Yunanlılar caciki, rakı dediğimiz şeye uzo yani yunan raksı ya da baklava dediğimiz meşhur tatlımıza da yunan baklavası diyorlar. Hatta meşhur gölge oyunumuz Hacivatla Karagöz bile Türk mü Yunan mı tartışmalarından nasibini almış.

Bildiğiniz gibi Türk kahvesinin kendine has bir çekilme ve pişirilme yöntemi vardır. Cezvede kaynatılarak pişirilir ve oldukça sıcak şekilde servis edilir tabi Yunanlıların Greek Cofee dedikleri kahvenin çekilme ve pişirilme yöntemi de bizimkiyle neredeyse aynıdır. Aslında bu tartışmaların olması çok normal çünkü Türkler ve Yunanlılar yüzyıllarca iç içe yaşamış birbirinden fazlaca etkilenmiş milletlerdir. Avrupalıların gözünde de bu durum yüzyıllarca böyleydi, Avrupa edebiyatındaki pek çok yazılı üründe Osmanlı için Türk veya Yunan aynı şey diye bahsedilir. Bunun bir sebebi de Yunanlıların Ortodoks Hıristiyan olmaları ve Katolik Avrupa tarafından dışlanmış olmalarıdır.

Bu yüzden Yunanlılara zaman zaman Avrupalılar tarafından Ortodoks Müslüman denildiği de görülmüştür. Osmanlı devleti içerisinde aynı kültürel öğelerle yüzyıllarca birlikte yaşayıp iç içe geçen Türk ve Yunan kültürün Osmanlının yıkılmasından sonra kahve senin mi benim mi gibi konularda tartışılması da bu yüzdendir.

Pek çok araştırmacı ve tarihçiye göre şu bir gerçek ki Türk kahvesi mi Yunan kahvesi mi diye üzerinde tartışılan bu kahve türü Anadolu üzerinden Avrupaya yayıldığı için Türklere ait olduğu görüşü hakimdir. “Kahve yemen gelir” sözünde ve türküsünde olduğu gibi kahve önce Arap coğrafyasında ortaya çıkmış ardından Osmanlıya oradan da tüm Avrupa’ya yayılmıştır. Yunanistan’da dahi pek çok tarihçi bu görüşü doğrular ve bu türde pişirilen kahve türünün Türk kültürüne ait olduğunu söylüyor. Dolayısıyla evet Yunanistan’da da aynı kahve pişiriliyor olabilir ancak bu kahve önce Anadolu’da Türkler arasında yayılmış ve Avrupa’da da Türk kahvesi olarak tanınmıştır.

Peki gelelim günümüze günümüzde bu kahve dünyada Turkish cofee mi yoksa Greek coffee olarak mı tanınıyor. Bunu hemen en basit şekilde internet üzerinden kabaca gözlemleyebiliriz. Google’da İngilizce olarak how to make turkish cofee ve how to make greek cofee yazdığımızda karşımıza daha çok greek cofee konuları çıkıyor. Acaba bize ait olduğunu Yunanlıların bile kabul ettiği bu kahve türü dünyada neden Yunan kahvesi olarak biliniyor? Geçtiğimiz yıllarda Amerika’daki meşhur Türk doktorumuz Mehmet Öz televizyonda sunduğu bir sağlık programında kahvenin kalp sağlığı için önemini anlatırken elinde tuttuğu fincandaki kahveden Greek Cofee diye bahsetmişti.

Tabi tepkiler hiç gecikmeden gelmeye başladı. Vay efendim o kahve Türk kahvesi sen nasıl ona Yunan kahvesi dersin. Dr. Mehmet Öz daha sonra bu konuda açıklama yaptı; “Amerika’da bu kahveye Greek Coffee denir ben de böyle olduğunu düşünerek söyledim” şeklinde açıklamalarda bulundu. Fakat bu açıklama da tepkileri dindirmeye yetmedi.

Şimdi olaya şöyle bakalım, Dr. Mehmet Öz Amerika’da doğmuş, büyümüş, eğitimini almış, ünlü bir doktor olmuş. Türk kahvesini bilmemesi onun eksikliği diyelim ama bence bu konuda birilerini suçlamak istiyorsak tüm Türkiye olarak önce kendimizi suçlamalıyız. Çünkü biz, kültürel öğelerimizi dünyaya tanıtamıyorsak ve bunların adını markalaştıramıyorsak bu sadece bizim suçumuzdur. Türk kahvesi, bunlardan sadece biri ve bunun gibi daha pek çok örnek sayabiliriz cacık, lokum, rakı yoğurt gibi. Ama biz daha bunlara sahip çıkamazken geleceğe yönelik akıl ve zeka ürünü teknolojiler üretmeyi nasıl becereceğiz en çok da bunu merak ediyorum.

Sonuç olarak, kahve ne bize ait ne Yunana ait ama kaynatarak pişirme ve sıcak servis etme yönteminin Anadolu’da yaygın bir adet olduğu görüşü tüm dünyada kabul gördüğü için Türk kahvesi kavramının daha doğru olduğu sonucuna varabiliriz.