Mavi Gözlülerin Tek Bir Ortak Atası Olabilir Mi?

Mavi gözlü olmak ayrıcalıktır elbet, peki neden mavi gözlüsünüz? Yoksa bu bir çeşit genetik bozukluk veya hastalık mı? Bunun cevabı tabii ki hayır, ancak yapılan son araştırmalara göre mavi gözlü insanların tek, yani ortak bir atası olabilir!

Bir grup bilim insanı, mavi gözlere sebep olan bir genetik mutasyon keşfetti. Bu mutasyonun 6.000 ila 10.000 yıl önce meydana geldiği tahmin ediliyor ve buna ek olarak, bu mutasyondan önce dünyada mavi gözlü insan olmadığı düşünülüyor!

Mavi Gözlüler İçin Oldukça Hoş Bir Mutasyon

Kopenhag Üniversitesi Hücresel ve Moleküler Tıp Bölümü’nden Hans Eiberg, “İnsanlığın başlangıcında, her birimizin gözleri kahverengiydi. Ancak binlerce yıl önce gerçekleşen bu mutasyon saç, göz ve cildimize renk veren melanin pigmentinde bazı değişimlere sebep oldu.” dedi.

Eiberg’in açıklamasını devamında “Kromozomlarımızda bulunan OCA2 genini etkileyen bu genetik mutasyon, kahverengi gözler üretme becerisini tam anlamıyla kapatan bir anahtar ortaya çıkardı.” sözleri dikkat çekti.

Genetik anahtar, OCA2’ye bitişiktir ve geni tamamen kapamak yerine, işlevini sınırlar. Devamında iriste melanin üretimi azalır ve bireyin gözü normalde kahverengi olacakken; mavi olur. Peki, OCA2 geni sınırlanmış değil de tamamen kapatılmış olsa ne olurdu? İristeki melanin üretimi çok çok azalır ve sonucunda saçlarımız, gözlerimiz ve cildimiz “albinizm” olarak da bilinen bembeyaz bir renge sahip olurdu.

Bebek Mavisi

Eiberg ve ekibinin Ürdün, Danimarka ve ülkemiz Türkiye gibi ülkelerden, mavi gözlü bireylerin hücre mitokondrilerinin DNA’larını inceledi. Sonuca göre, mavi göz genetiği kadınlardan geliyor ve sadece anne soylarını izleyebiliyor.

Ekip özellikle de OCA2 geninin sahip olduğu DNA dizilimini ve melanin üretiminin azalmasına sebep olan mutasyonu incelediler. Ürdün, Danimarka ve Türkiye’deki numunelere göre, mavi gözlere sahip olan tüm bireylerin hepsinin aynı haplotipe sahip olduğu belirlendi. Yani hepsinin mavi gözlere sahip olmasının sebebi, aynı gen değişikliğinden kaynaklanıyordu.

Melanin Anahtarı

Melanin miktarına bağlı olarak iris, bir kişinin kahverenginden yeşile her türlü rengi ortaya çıkarabilir. Kahverengi gözlü bireyler, melanin üretiminin kontrolünü yapan DNA’larda ciddi bir çeşitliliğe sahipken, mavi gözlü bireylerde bu çeşitlilik çok kısıtlıdır.

Eiberg’in Live Science’a yaptığı açıklamada, “Tüm bu araştırmaların sonucu, mavi gözlü insanların tümünün bir mutasyon sonrası oluştuğu yani; hepsinin aynı atadan geldiği sonucu ortaya çıktı. Çünkü numunelerin hepsinde, DNA’nın aynı noktasında bir değişim gözlemlendi ve bu tesadüf olamaz.” demişti.

Buraya kadar bilimsel konuştuk, dilerseniz biraz da mavi gözler hakkında az bilinenleri görelim.

Mavi Gözler Hakkında İlginç Gerçekler

Dünya Nüfusunun Yalnızca Yüzde 8’inin Mavi Gözleri Var
Eğer mavi gözlere sahipseniz, kendinizi özel hissetmeniz için gayet geçerli bir sebebiniz var! Mavi gözler dünya nüfusunun sadece yüzde 8’inde bulunuyor.

Mavi İrislerde Mavi Pigment Bulunmaz
Gözlerimizin rengi, makalemizin ilk kısmında da anlattığımız üzere melanin miktarına bağlı. Melanin az olduğunda gözler mavi görünür, suyun mavi görünmesindeki mantığa benzer olduğunu söyleyebiliriz. Kahverengi gözlü insanlarda kahverengi pigment bulunurken, mavi gözlülerde pigment bulunmaz. Bu sebeple dışarıdan gelen gökyüzünün mavisini yansıtan göz “mavi göz” olarak adlandırılır.

Mavi Gözler Işığa Çok Duyarlıdır
Kahverengi gözlüler için iyi haber, sizler ışığa daha rahat bakabilirken; mavi gözlüler o konuda biraz şanssızlar.

Mavi gözler yeşil, ela ve kahverengi gözlerden daha az melanin içerdiğinden, mavi gözlülerin gözleri ultraviyole (UV) ışınlardan daha çok korunmalıdır ve gerektiği takdirde gözlük kullanmaları önerilir.

Doğumda Mavi, Sonrasında Farklı Renk Göze Sahip Olabilirsiniz
Mavi gözler nadir olsa da, doğumda en sık görülen göz renklerinden biridir. İnsan gözleri doğuşta yetişkin göz pigmentlerine sahip olmadığından, özellikle çoğu Kafkas bebeği mavi gözle doğar. Zamanla melanin üretimi oldukça göz renginde değişim meydana gelir.

Mavi Gözlülerde Alkolizm Riski Daha Yüksek
Yapılan bir araştırmaya göre, mavi gözlü bireylerde koyu gözlülere göre, alkol bağımlılığı ihtimali daha yüksek. Bu da ister istemez, alkol bağımlılığının genetik kodlardan kaynaklı olabileceği düşüncesini ortaya çıkarıyor.

Çocuğunuzun Göz Rengini Tahmin Edemezsiniz
Geçmişte göz renginin tamamen anne babadan geçtiği biliniyordu, ancak bu kadar basit bir genetik özellik olmadığını en başta belirtmiştik. Yani eşiniz ve siz mavi gözlü olsanız bile, çocuğunuzun mavi gözlü olacağı garantisi yoktur.