İBB’nin Satın Aldığı Fatih Sultan Mehmet Portresindeki İkinci Kişi Kim Olabilir?
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İtalyan ressam Gentile Bellini tarafından yapılan Fatih Sultan Mehmet portresini, Londra’daki bir müzayededen 770 bin sterlin (6 milyon 500 bin lira) karşılığında satın aldı. Tabloda, Mehmet’in karşısında oturan genç erkek figürünün kim olduğu ise merak konusu oldu.
1) portredeki genç adam, fatih sultan mehmet’in kendisi
portrede fatih sultan mehmet 1479 yılındaki hali ile 21 yaşındaki haline, yani istanbul’u fethetmiş fatih’e bakıyor. bellini bu tabloyu yaparken böyle bir mesaj vermiş olabilir bence.
15. yüzyıl’ı düşünelim, orta yaşlı bir adam ve genç bir adam birbirine dönük vaziyette ressamın karşısında poz veriyorlar, saatlerce duruyorlar. tabi bu benim şahsi görüşüm. katılabilirsiniz, katılmayabilirsiniz.
ama daha gerçekçi bir başka teorim de şu…
2) portredeki genç adam, venedik balyosunun oğlu
bugün bazı kaynaklar da “fatih ve cem sultan portresi” diye verdiler haberi. lakin tablodaki kişi cem sultan değil. zira tablodaki genç adam bilinen cem sultan figürlerinin hiçbiri ile uyuşmuyor.
fatih’in 3 oğlu var: beyazıt, mustafa ve cem.
şehzade mustafa, bellini’nin istanbul’a gelmesinden çok önce vefat etmiş. şehzade beyazıt ise tablo yapıldığında 32-33 yaşlarında. yani tablodaki genç adam (20-21 yaşlarında) beyazıt olamaz.
cem sultan olabilir -ki cem sultan’ın yaşı bu tarihe uyuyor- ama yukarıda belirttiğimiz üzere cem sultan’ın bilinen görüntüsü ile bu tablodaki genç adamın alakası yok. zaten sanatçı tablodaki genç adam hakkında not düşmüş ve tablo şu not ile satışa çıktı:
“sultan 2. mehmet, mevki sahibi genç ile birlikte…”
yani bu şahıs fatih’in oğullarından biri değil. genç yaşta makam mevki sahibi olan biri. ihtimaldir ki bu genç adam dönemin venedik balyosu’nun oğlu.
gentile bellini sarayda çalışırken venedik balyosunun oğlu da kendisine yardımcı oluyor, hatta tercümanlık yapıyor. bellini’nin fatih ile birlikte olduğu tüm zamanlarda venedik balyosunun oğlu da fatih ve bellini’nin yanında. bu bilinen bir gerçek.
o yüzden benim bir diğer görüşüm de bu genç adamın venedik balyosunun oğlu olduğu yönünde…
kaynak: ekşi sözlük yazarı altay horda
3) peki bu adamın cem sultan olma ihtimali nedir?
tablo çizildiğinde cem sultan 24-25 yaşlarında olmalı. konya sancakta olduğu söyleniyor, fakat italyan ressam gentile bellini ile cem sultan’ın karşılaştıkları muhakkak. çünkü bellini’nin cem sultan’ı tasvir ettiği bir başka (kağıt üstüne yapılmış) eseri daha var:
Ayrıca İlber Ortaylı’da portrede Fatih Sultan Mehmet’in yanındaki kişinin Cem Sultan olduğunu ileri sürüyor, “Cem Sultan’ı Fatih Sultan Mehmet seviyordu ve yetenekleri konusunda kendisine yakın buluyordu” şeklinde konuştu.
