“Köln Suyu” Yani Bildiğimiz İsmiyle Kolonyanın Tarihi Serüveni

Ülkemize ilk 2. Abdülhamid döneminde ithal edilmesi ile gelen ve günlük hayatımızın vazgeçilmezi kolonyanın öyküsü yüzyıllar önceye dayanıyor.

Anlatıla gelen bir efsaneye göre ilk kez “Macar Suyu” olarak adlandırılan koku kolonyanın atası olarak kabul görülüyor. İlk defa bir keşiş tarafından Macaristan Kraliçesi Elizabeth için üretildiği söyleniyor.  Daha sonraki dönemlerde Floransa’daki Santa Maria Manastırı rahibeleri 14. yüzyıldan “aqua reginae” adıyla üretme devan ediyorlar.

Köln’de yaşayan İtalyan parfümcü ve gezgin Giovanni Paolo Feminis, 17. yüzyılda bu koku ile tanışıyor oldukça ilgisini çekiyor. Baş rahibeden formülünü öğreniyor ve Floransa’dan döndüğünde bu kokunun içine bergamot, limon ve portakal esansı katarak bugün kolonya denilen kokuyu geliştiriyor.

Önceleri “Eau Admirable” (Hayranlık verici su) daha sonra da “Eau de Cologne” (Köln suyu) olarak pazarlamaya başlıyor. Kolonya ismi ise bilğimiz “koloni” kelimesinden geliyor. Eski dönemlerde bir sömürge şehri olan Almanya’daki Köln şehrinin eski ismi koloni yani Colonia.

Artan talebe yetişemeyen Feminis, bir başka İtalyan parfümcü Giovanni Maria Farina’yı yardıma çağırıyor ve 1709’da Köln’de kurduğu fabrikada üretime devam ediyor.

Kolonya ilk geliştirildiği yıllarda tıbbi amaçla kullanılıyordu. Köln Tıp Fakültesi’nin bu kokuyu tıbbi ürün olarak onaylamasının ardından kolonya Avrupa’da yaygınlaştı.

O günlerdeki formülüyle biberiye, portakal çiçeği, bergamot ile limondan oluşan ve ferahlatıcı özelliği yüzünden rağbet gören kolonya, sindirim sistemi rahatsızlıklarında şeker üzerine damlatılarak alınıyor ya da şaraba karıştırılarak içiliyordu. Antiseptik özelliğinden ötürü ağız çalkalamada, yara temizliğinde kullanılıyor, kas ve eklem ağrıları için harika bir friksiyon solüsyonu oluyordu.

Kolonyanın Osmanlı topraklarına girişi ise 2. Abdülhamid döneminde ithal edilmesi ile başlıyor. Osmanlı coğrafyasında ilk kolonya üretimi, ilk ıtriyat fabrikasını 1882’de kuran Ahmet Faruki tarafından gerçekleştirildi.

O dönemlerde halk arasında “Odikolon” olarak adlandırılan Eau de Cologne’a (Köln suyu) kolonya adını alarak bugünlere geliyor. Türk gelenek-göreneklerine göre daha önce şekerle birlikte misafirlere gülsuyu ikram edilirken, yaygınlaşmasıyla kolonya bayramların değişmeyen ürünleri arasında giriyor.

Köln’de 1799’da üretilmeye başlanan “4711” adlı kolonya markası, üretimi günümüzde de devam eden en eski kolonya markasıdır. Türkiye’de ise Süleyman Ferit Eczacıbaşı tarafından 1912 yılında İzmir’de üretilmeye başlanmış. Şimdilerde neredeyse Cumhuriyet ile yaşıt bazı markalar da üretimlerine hala devam ediyor.

kaynak:https://www.sozcu.com.tr/hayatim/yasam-haberleri/koln-suyu-kolonya/