İslam Ülkeleri Bilimde Neden Geri Kaldı ?
Kitapları 500 yıl boyunca batı dillerine çevrilen ve üniversitelerinde ana ders olarak okutulan İbn-i Sina’nın bir sözüyle başlamak istiyorum “bilim ve sanat takdir edilmediği yerden göç eder”
İslam dünyasının bilime yön veren rolü nerdeyse 700 sene önce sona erdi. Özellikle 8. ve 13. Yüzyıllar arasında altın çağını yaşayan bilim nasıl oldu da bugünlere geldi, geri, içine kapanık ve ciddiye alınmayan. Buna sebep olanlar konusunda birçok yazının yazıldığı, tartışıldığı aşikar. Ancak bu konuda geçen ay nature dergisinde çıkan bir yazıyı size sunmak istedim.
Dünyadaki 57 islam ülkesinin nüfusu dünya nüfusunun yaklaşık %25’i ancak 2012 itibariyle bu ülkelerin aldıkları patent sayısı tüm patentlerin sadece %2’sini, çıkardıkları bilimsel yayınlar toplam yayınların %6’sını ve araştırma harcamalarının ise dünyanın sadece %2,4’üne denk geldiğini görüyoruz. Nüfusuna oranla bu sayıların %25 civarlarında olması gerekirdi. Bunun yanı sıra tüm İslam dünyasında bilimde alınan Nobel ödülü sayısı sadece 3 (üç). Bunlar Muhammed Abdul Salam(Fizik,1979), Ahmet Zevail (Kimya,1999) ve Aziz Sancar (Kimya,2015). Bunlara Nobel edebiyat, ekonomi ve barış ödüllerini dahil ederseniz İslam dünyasının bugüne kadar aldığı ödül sayısı 12’dir. Gurur duymalıyız ki bu 12 ödülün 2’si ülkemiz insanına aittir, Orhan Pamuk ve Aziz Sancar. Yalnız bu kısımda önemli bir ayrıntı mevcut yazının devamında bu detayın ne olduğunu açıklayacağım.
Dünyadaki nüfusu yaklaşık 1,5 milyar olan Müslümanların 12 nobeline karşılık tüm dünyada toplam nüfusu sadece 35 milyon olan Yahudilerin tam tamına 170 ödülü var.İslam ülkelerinin dünyadaki en iyi 400 üniversitesi arasında sadece 10 kadar üniversitesi, ilk 100 üniversite arasında ise hiç üniversitesi bulunmamaktadır. İslam ülkelerinde gayri safi yurt içi hasıladan araştırma ve geliştirmeye ayrılan pay ortalama %0,5 iken, gelişmiş ülkelerde bu oran %2-3 civarındadır. Peki bütün bu geri kalmışlığın nedeni bu rakamlar mı ? Eğer bu rakamlar daha yüksek olsaydı durum çok mu değişik olacaktı. Bu tartışılır, şapkamızı önümüze koyup düşünelim. Her konuda gittikçe radikalleşen biz İslam ülkelerinde bu duruma gelinmesi gayet normaldir çünkü bilim ve teknoloji her türlü düşüncenin rahatça konuşulduğu, kimsenin kimseyi düşüncesinden dolayı yargılamadığı ortamlarda büyür ve gelişir.
Sizce her milletten bilim adamını devşirmiş, 100 yıl gibi bir sürede dünyanın bugünkü bilim ve teknolojide süper gücü haline gelmiş ve her yıl Nobel ödüllerini süpürüp götüren Amerika acaba bunu nasıl başarmış. Son olarak bir hatırlatma daha yapalım. Bilimde Nobel ödülü alan yukarıda adlarını verdiğim 3 müslüman bilim adamı kendi ülkerinde değil Abd’de yaptıkları çalışmalarla bu ödülü aldılar.
