Amerika’nın Çirkin Yasası: Çirkin Çocuğunuzu Buraya Atın, Engellileri Tutuklayın

1860’lardan 1970’lere kadar San Francisco başta olmak üzere Portland, Chicago, Omaha, Colombus, Cleveland ve Denver gibi diğer şehirler ‘’ Göz zevkini bozan dilenci Yasası’’nı kanunlaştırmaya başladı. Bu yasalar “Çirkin Yasaları” olarak da bilinmekteydi.

Çirkin Yasası, engelli ABD vatandaşlara ağır yaptırımlar uyguluyordu. Son derece eşitsiz, son derece ayrıştırıcı bu yasa ABD tarihinin olduğu kadar, tüm dünyanın en çirkin yasası olarak tarihe adını yazdırdı.Bu yasa ile sözde “sokaktaki engelleri kaldırma” fikri daha da gün yüzüne çıkmayı başardı. Fakat onlara göre sokaktaki engeller çöpler ve yolların kusurları değil; vücutlarındaki çeşitli engel ve eksikliğe sahip insanlardı.Bu yasayı oluşturanların farkında olmadıkları bir şey vardı, asıl engel o vatandaşların vücutlarında değil, yasayı oluşturanların zihniyetleriydi.

Yasaya göre evinden bakkala ekmek almaya giden bir engelli bile 1 dolar ile 50 dolar arasında cezaya çarptırılmalıydı. 1867’de San Francisco’dan yayılan yasa hızla Orta Batı Amerika’ya yayıldığında engelli aktivist Dan Thompson konuya dikkat çekmek için Chicago’nun 1881 Çirkin Yasası’na dair şunları ifade etti;
‘’Hasta, sakat, yaralanmış, ya da bir şekilde hasara uğramış hiçbir insan, göz zevkini bozduğu ve tiksindirici bir nesne olduğu için sokaklarda, anayollarda, işlek caddelerde yani kamusal alanlarda kendini sokakta göstermeyecektir. Her kanun ihlalinde para cezasına çarptırılacaktır. Bu para cezası ne 1 dolardan az, ne de 50 dolardan fazla olacacaktır.’’

Her geçen gün yayılan ve uygulanmaya başlanan bu yasalar ile engelli vatandaşların özgürlük hakları kısıtlamalara uğramaya başladı. Başta dilenme maksadıyla engelli vatandaşların kamusal alanda dolaşmasına izin verilmedi. Çirkin Yasası aynı zamanda ABD tarihinin dilenciliğe karşı atmış olduğu ilk somut örneği de oluşturuyor.Kamusal alana çıktığı fark edildiğinde uygulanan para cezası ödenmediğinde engelli vatandaşlar hapishane yahut düşkünler evine sürgün edilirlerdi.

20.yüzyılın üçüncü çeyreğine kadar bazı şehirlerde varlığını sürdürmüş olan Çirkin Yasası’nı en son kaldıran şehir 1974 yılında Chicago oldu. Yasanın uygulandığı zamanlara ait son tutuklama ise 36 yıl önce Omaha’da gerçekleşti. Bu kara leke de özgürlükler ülkesi Amerika’nın tarihinde hep bir kirli sayfa olarak yer almaya devam etti. Umarız dünyanın hiçbir yerinde bir daha böyle insanlık dışı yasalar olmaz!